PL AZ RU


Strona główna	Aktualności	Historia	Wybitni działacze polscy	Losy	Azerbejdżan	Kontakty
Copyright © www.polonia-baku.org Wszystkie prawa zastrzeżone

EUGENIUSZ SKIBINSKI

Wśród polskich architektów, którzy żyli i pracowali w Baku, znaczące miejsce zajmuje Eugeniusz Skibiński ( 1858 - -? ). Urodził się w miescie Szamachy. Jego rodzice przenieśli się do Baku najprawdopodobniej zaraz po katastrofalnym trzęsieniu ziemi, jakie nawiedziło miasto w 1859 roku. Po ukończeniu Petersburskiej Akademii Sztuk Pięknych ( w roku 1886 ) podjął pracę w wydziale architektury bakińskiego magistratu – jako pierwszy zatrudniony tam Polak. Dziesięć lat później otrzymał posadę wykładowcy w Bakińskiej Szkole Technicznej. Równocześnie działał jako architekt. Nie pozostawił po sobie monumentalnych gmachów, jak jego następcy, projektował jednak bardzo wiele budynków mieszkalnych, przeznaczonych dla urzędników, kupców, bogatych rzemieślników i majstrów zatrudnionych w przemyśle naftowym. Były to obiekty jedno-, dwu- i trójkondygnacyjne, z reguły utzymane w stylu klasycznym. Do 1900 roku wykonał ponad ćwierć tysiąca projektów.

Podobnie jak inni architekci tamtego okresu, Skiibiński uległ czarowi Orientu. Podczas jednak, gdy Gosławski zadowalał się stylizacją, próbując oddać lokalny koloryt za pomocą skąpych środków – choćby strzelistego łuku portalowego – lub sięgał po wzory arabskie, jak w pałacu Tagijewa, przypominającym wystrojem wnętrz pałace kalifatu Kordoby, natomiast Skórewicz skądinąd także nie gardzący stylizacją, dążył do syntezy elementów orientalnych i zachodniego klasycyzmu, Skibiński wprost inspirował się tradycją miejscową - starożytnym budownictwem Baku i półwyspu Abszerońskiego

Pierwsze projekty Skibińskiego nie greszyły originalnością, architekt wykorzystywał popularne wówczas wzorniki, nie zostawiając na wznoszonych obiektach swego „charakteru pisma” ( np. projekty trójkondygnacyjnych domów mieszkalnych z 1895 roku ). Pełnię talentu ujawnił budując pałacyk bogacza Aga-Bała Kulijewa ( rok 1899 ) przy ulicy Perskiej ( obecnie Muchtarowa 24 - dziś tam jest Dom Architekta ). Zleceniodawca, który wiele podróżował po Europie, zażyczył sobie rezydencji „ w stylu romantyczno-narodowym”. Pałacyk powstał pod bezpośrednim wpływem architektury zespołu pałacowego szachówSzyrwanu. Kompozycja budynku jest zwarta i plastyczna. Podkreślone portalami żebrowe konchy opierają się na układzie stalaktytów oraz tympanonów pokrytych misterną rzeźbą w kamieniu. Centralnie usytuowany wykusz przypomina typowe bakińskie balkony „szuszebendy” . Gzyms, który oddziela obydwie kondygnacje, stanowi główny element symetrii poziomej.

Pałacyk wyróżnia się na tle innych budynków, których styl określany jest jako „wschodni” Skibiński wykroczył poza powierzchowne powtórzenie motywów ornamentu czy form konstrukcji; mamy tu do czynienia ze wskrzeszeniem ducha dawnej azerbej dżańskiej architektury. Rezydencja Kulijewa do dziś zachwyca wyjątkową urodą.

Większość spośród pozostałych zaprojektowanych przez Skibińskiego domów ginie w szeregowej zabudowie wąskich bakińskich uliczek ( architekt współpracował jeszcze przy budowie bardzo ciekawego , przypominającego orientalny dwór gmachu bakińskiego dworca kolejowego z 1883 r.; wielu autorów niesłusznie umniejsza jego rolę w tym przedsięwzięciu). Na przełomie XIX i XX w., gdy w Baku działała już cała plejada młodych, utalentowanych budowniczych, Skibiński odszedł ze służby miejskiej, a wkrótce potem zakończył także prywatną praktykę.

Szamil Fatułłajew - Figarow